


Zbliżające się święto 1 listopada prawie w każdym z nas wywołuje wspomnienia o osobach zmarłych: bliskich, powszechnie znanych, zapisanych na kartach historii ogólnonarodowej czy lokalnej. Pamięć o nich jest wyrazem szacunku dla ich życia i dokonań. My, społeczność uczniowska Publicznej Szkoły Podstawowej im. Jana Brzechwy w Jabłowie, postanowiliśmy przyłączyć się do akcji zainicjowanej przez MEN i uczcić pamięć tych, którzy jeszcze nie tak dawno byli razem z nami w murach tej szkoły. Stworzymy galerię zdjęć naszych zmarłych nauczycieli, na ich grobach zapalimy znicze i złożymy skromne bukiety kwiatów. Odwiedzimy również miejsce zbrodni hitlerowskiej w Szpęgawsku, pobliski cmentarz; uporządkujemy te groby, o których chyba niewielu już pamięta. Opowiemy także o ludziach, którzy tworzyli polską kulturę, grając na deskach teatru, występując w filmach fabularnych i dokumentalnych, śpiewających na scenie i tworzących muzykę, autorach książek i poetach. Oby pamięć o nich trwała jak najdłużej!
Samorząd Uczniowski PSP w Jabłowie
Członkowie Szkolnego Koła Caritas także włączyli się w akcję „Szkoła pamięta”.
W tygodniu poprzedzającym Uroczystość Wszystkich Świętych udaliśmy się na pobliski cmentarz, aby uporządkować opuszczone i zaniedbane groby. Zauważyliśmy, że co roku grobów takich przybywa.
Zadbaliśmy o kilkanaście grobów. Złożyliśmy stroiki, zapaliliśmy znicze i wszystkich zmarłych objęliśmy modlitwą. Niech pamięć o nich trwa wiecznie.



Członkowie SKC
Na akademię złożyły się dwie rocznice:
Pierwsza to 40-ta rocznica przyjazdu Ojca Świętego do Ojczyzny w 1979 r.,
Druga natomiast to 20-ta rocznica pobytu Papieża na kociewskiej ziemi w Pelplinie w 1999 r.
Uczniowie przybliżyli postać Wielkiego Polaka były piosenki, wiersz recytowany w stroju kociewskim przez uczennicę klasy pierwszej Julię Lubińską oraz Sebastiana Kuling.
Na koniec wszyscy złapali się za ręce i zaśpiewali wspólnie „Barkę”.
Znowu powróciły chwile wspomnień i tęsknota za naszym ukochanym Papieżem.





Szwedzka Akademia nagrodziła Olgę Tokarczuk za 2018 rok. Doceniono ją za „wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia”. To pierwszy literacki Nobel dla Polski od 23 lat, gdy w 1996 r. otrzymała go Wisława Szymborska. Tokarczuk jest autorką m.in.: „Podróż ludzi Księgi”, „Prawiek i inne czasy”, „Gra na wielu bębenkach”, „Prowadź swój pług przez kości umarłych”, „Księgi Jakubowe” oraz „Bieguni”, za którą w 2018 r. otrzymała międzynarodową Nagrodę Bookera. Tokarczuk była przez bukmacherów wymieniana jako kandydatka do nagrody, ale dopiero na czwartym miejscu.

Na przestrzeni ostatnich lat pojawiły się nowe zagrożenia dla zdrowia publicznego, tzw. elektroniczne papierosy (e-papierosy). Są one postrzegane jako mniej szkodliwe, dlatego młodym ludziom wydają się szczególnie atrakcyjne.
E-papierosy oraz tytoń podgrzewany pozwalają ukryć nawyk palenia.
Tym samym eliminują istotny czynnik chroniący młodzież przed sięganiem
po papierosy, jakim jest strach przed wykryciem nałogu przez rodziców. Dlatego też w łatwy sposób otwierają furtkę do palenia papierosów w przyszłości.
E-papieros to inaczej elektroniczny system dostarczający nikotynę.
E-papierosy to urządzenia elektroniczne, które podgrzewają ciecz i wytwarzają aerozol lub mieszankę małych cząstek w powietrzu. Mają wiele kształtów i rozmiarów. Większość z nich ma baterię, element grzewczy i miejsce na tzw. liquid. Niektóre e-papierosy wyglądają jak zwykłe papierosy, cygara lub fajki.
Inne przypominają pamięć USB, długopis lub przedmioty codziennego użytku.
Papierosy elektroniczne funkcjonują pod różnymi nazwami: e-papierosy, e-fajki lub systemy dostarczania nikotyny (ENDS).
W skład e-liquidu wchodzą: glikol propylenowy i/lub gliceryna, woda lub etanol, nikotyna (od 0 do 20 mg/ml) oraz dodatki smakowo-zapachowe. Obecnie istnieje ponad 8 000 różnych rodzajów e-liquidu o owocowych bądź słodkich smakach (m.in.: czekolada, popcorn, guma balonowa, wanilia), które mają na celu zachęcić młode osoby do sięgnięcia po e-papierosa.
Korzystanie z e-papierosa jest czasem nazywane „wapowaniem”
lub „JUULINGIEM”.
E-papieros działa na zasadzie podgrzewania płynu (e-liquid) do temperatury około 200oC, tworząc przy tym aerozol, który jest wdychany przez użytkownika. Zwykle zawiera on nikotynę, aromaty i inne substancje chemiczne.
Użytkownicy wdychają aerozol z e-papierosów do płuc. Mogą go również wdychać osoby postronne, gdy użytkownik wydycha go w powietrze.
Warto zwrócić również uwagę na fakt, że urządzenia do palenia e-papierosów mogą być używane do dostarczania substancji psychoaktywnych.
Aerozol z e-papierosów jest szkodliwą „parą wodną”. Aerozol do e-papierosów, który użytkownicy wdychają, może zawierać szkodliwe substancje, w tym:
Użycie e-papierosa powoduje emisję pyłu zawieszonego (PM2.5)
oraz najdrobniejszych cząstek (UFPs), których stężenie wzrasta w powietrzu otaczającym e-palacza.
JUUL to forma e-papierosa – urządzenie do vapingu o systemie zamkniętym, które nie jest przeznaczone do napełniania. Inteligentny mechanizm podgrzewający w urządzeniach JUUL wytwarza aerozol. Został zaprojektowany tak, aby ograniczać spalanie. Akumulator urządzenia JUUL ładuje się przez stację dokującą USB.
Wszystkie e-papierosy JUUL mają wysoką zawartość nikotyny. Według producenta pojedyncza kapsułka JUUL zawiera tyle samo nikotyny, co paczka 20 zwykłych papierosów. Produkt jest dostępny tylko w wysokich stężeniach nikotyny, co może powodować u niektórych nastolatków szybki rozwój uzależnienia. JUUL używa płynnych wkładów nikotynowych zwanych „podami”, które są dostępne w smakach atrakcyjnych dla młodzieży.
W Polsce papierosy istnieją już od 13 lat, jednak ich prawdziwa ekspansja na naszym rynku nastąpiła w latach 2008-2009.W tym okresie powstało najwięcej firm handlującymi tymi produktami, a za tym nastąpił lawinowy wzrost liczby użytkowników papierosów elektronicznych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, iż właśnie w latach 2008-2012 w krajach Ameryki Płn., UE i Korei Płd. co najmniej dwukrotnie zwiększyła się liczba osób dorosłych używających tych produktów.
E-papierosy zyskały największą popularność wśród młodzieży. Przykładem
są Stany Zjednoczone, w których w 2011 roku e-papierosów używało 1,4% gimnazjalistów i 2,7% uczniów szkół średnich, a już rok później e-papierosy paliło odpowiednio 4,7% i 10% uczniów tych szkół. Innym przykładem może być Wielka Brytania. W 2013 roku 7% młodych mieszkańców tego kraju w wieku
11-18 lat zadeklarowało, iż przynajmniej raz w życiu korzystało z elektronicznych papierosów. W 2015 roku liczba ta wzrosła do 13%!
Polska negatywnie wyróżnia się na tle innych państw. Odsetek użytkowników elektronicznych papierosów jest bardzo wysoki, szczególnie w grupie nastolatków i młodych dorosłych. Coraz więcej uczniów przychodzi do szkoły
z elektronicznymi papierosami. Wielu z nich pali podczas przerw. Mimo, że szkoły wprowadzają regulaminy o zakazie używania e-papierosów, nie powoduje to spadku liczby użytkowników. Badania porównawcze przeprowadzone w 2011 roku i w 2014 roku wśród uczniów w wieku 15-19 lat wskazują, że liczba polskich nastolatków, którzy próbowali e-papierosa, wzrosła od 2011 roku sześciokrotnie. Nawet 30% uczniów w wieku od 15 do 19 lat regularnie pali elektroniczne papierosy, a 60% spróbowało ich co najmniej raz życiu.
Ponad połowa badanych (54,8%) uważała, że e-papierosy są dużo bezpieczniejsze niż zwykłe papierosy! Używanie e-papierosów jest traktowane przez młodzież jako mniej ryzykowne. Ponadto e-papierosy wyglądają atrakcyjnie, co osłabia negatywne przekonania na temat ich wpływu na zdrowie. Młodzież nie zdaje sobie sprawy, że e-papierosy tak samo uzależniają i tak samo negatywnie wpływają na zdrowie jak papierosy tradycyjne.
Istnieją dowody na to, że młodzi ludzie, którzy używają e-papierosów, mogą częściej palić papierosy w przyszłości. Istnieją udokumentowane przypadki zatruć płynem z e-papierosów wśród dzieci oraz osób dorosłych.
| Układ narządów | Skutki zdrowotne wynikające z użycia e-papierosa |
| Układ oddechowy | – podrażnienie górnych i dolnych dróg oddechowych (Vardavas et al., 2012), – zapalenie oskrzeli, kaszel, zmiany rozedmowe w płucach (Scheffler et al., 2015; Grana et al., 2014). |
| Układ immunologiczny | – indukcja stanu zapalnego w drogach oddechowych (Scott et al., 2018), – zmniejszenie wydajności układu odpornościowego (Sussan et al., 2015), – zwiększone ryzyko wystąpienia zapalenia płuc (Miyashita et al., 2018). |
| Ośrodkowy układ nerwowy |
– zmiany behawioralne (Grana et al., 2014), – upośledzenie pamięci (modele zwierzęce) (Farsalinos et al., 2014), – skurcze mięśni i drżenie mięśni (Farsalinos et al., 2014). |
| Pozostałe układy | – podrażnienie oczu (Grana et al., 2014), – kontaktowe zapalenie skóry i oparzenia (Hess et al., 2017), – nudności i wymioty (Hess et al., 2017), – podrażnienie błony śluzowej gardła i jamy ustnej (Jensen et al., 2015). |
Co więcej, badania naukowe opublikowane w 2019 r. (Caporale et al., 2019) pokazują, że nawet beznikotynowe e-papierosy mogą być szkodliwe dla zdrowia, uszkadzając śródbłonek naczyń krwionośnych.
Najnowsze doniesienia medialne (z 23 sierpnia 2019 r.) donoszą o pierwszej śmierci dorosłego pacjenta związanej z ciężką chorobą układu oddechowego. Zgon jest wiązany z użyciem e-papierosów. Amerykańskie szpitale głośno mówią o coraz większej liczbie bardzo młodych osób palących e-papierosy, które trafiają do szpitali z problemami oddechowymi. Jedynym czynnikiem wspólnym w tych przypadkach jest używanie e-liquidów.